اولین ساختمان مرتفع تهران

اولین ساختمان مرتفع تهران، بنای شمس العماره بوده است که ساخت آن دو سال به طول انجامیده و به دستور ناصرالدین شاه سنگ بنای آن نهاده شده است.

در رابطه با شمس العماره تهران دانستنی‌های جالب و جذابی وجود دارد که دیدن آن را هیجان‌انگیزتر می‌کند و زیبایی آن به گونه‌ای است که گردشگران زیادی را از نقاط مختلف دنیا به خود کشانده تا برای دیدن این عمارت، عکس گرفتن و حتی کشیدن نقاشی از روی آن ساعاتی را در مجموعه کاخ گلستان سپری کنند؛ مجموعه‌ای که یکی از آثار به ثبت رسیده ایران در یونسکو است.

اولین ساختمان مرتفع تهران با اسکلت فلزی و نماد تهران قدیم

ناصرالدین شاه قاجار به خاطر تأثیری که از فرنگ و ساختمان‌های مرتفع آن گرفته بود، تصمیم گرفت تا دستور ساخت بنایی مرتفع در پایتخت را بدهد؛ ناگفته نماند که تنها ساختمان‌های فرنگی باعث گرفتن این تصمیم توسط شاه شهید نشدند، بلکه وجود عمارت‌هایی نظیر «عالی‌قاپو» نیز مزید بر علت بوده و او را به ساخت این بنا مصمم‌تر کردند.

شروع ساخت شمس العماره از سال 1244 خورشیدی آغاز شد و تا دو سال ادامه داشت و در نهایت در سال 1246 به اتمام رسید. با استدلال به برخی شواهد، طرح شمس العماره و نقشه آن از شخصی به نام معیرالممالک بوده و معمار آن آقای علی محمد کاشی بوده است.

شمس العماره پس از تکمیل شدن، نماد تهران می‌شود، این موضوع تا قبل از ساخته شدن سردر باغ ملی ادامه داشته است و پس از آن برای مدتی، این بنا (سردر باغ ملی) تبدیل به نماد تهران می‌شود.

شمس العماره، نخستین ساختمان با اسکلت فلزی در ایران

همانطور که گفتیم شمس العماره اولین بنای ایرانی بوده که در ساخت آن، اسکلت فلزی بکار رفته است که پس از آن و به تدریج این امر متداول‌تر می‌شود. همان‌طور که گفته شد، این عمارت بلندترین ساختمان در تهران بوده که ارتفاع آن به چیزی حدود 35 متر می‌رسد و تقریباً 5 طبقه است.

سالن‌ها و اتاق‌های مختلف و گوناگونی در این بنا وجود دارد که کاربردهای مختلفی داشته‌اند و زیبایی تزیینات آن‌ها به محض ورود، توجه شما را به خود جلب می‌کنند. کاربرد سالن‌ها و اتاق‌ها نیز در موارد مختلف بوده، از صرف وعده‌های غذایی مختلف مانند عصرانه گرفته تا فضاهایی برای پذیرایی از مهمانان شاه. اما از مهم‌ترین بخش‌های عمارت می‌توان به بالاترین فضایی که به آن «شاه‌نشین» می‌گویند اشاره کرد.

این محل برای حضور ناصرالدین شاه بوده است تا او بتواند نمایی کلی از شهر تهران را در مقابل چشمان خود داشته و از چهار طرف مشرف به شهر باشد.

جالب  است بدانید که هنگام دیدن نمای بیرونی ساختمان، سوراخ‌هایی روی آن مشاهده می‌کنید که علت وجود آن‌ها، استفاده از داربست‌های چوبی در زمان‌های قدیم است. این داربست‌ها به درون ساختمان فرو می‌رفته و پس از اتمام کار، آن‌ها را می‌بریدند و گاهی باقی مانده چوب را به بیرون می‌کشیدند، این سوراخ‌ها یادگاری از آن دوران هستند که به وفور بر دیوارهای مجموعه کاخ گلستان مشاهده خواهید کرد…

در کنار این عمارت، سمت شمال شرقی مجموعه، دیواری طویل وجود دارد که زیبایی کاشی‌های هر قسمت آن، غالب گردشگران را ترغیب به گرفتن عکس می‌کند. البته این نمونه از کاشی‌کاری‌ها در نقاط مختلف بسیار زیادی از کاخ مشهود است.

تزیینات شمس العماره و ساعتی هدیه از ملکه ویکتوریا که در این کاخ زیبا به چشم میخورد.

هنگام ورود به عمارت، خود را برای دیدن گچ‌بری‌ها و آیینه‌کاری‌هایی کم نظیر آماده کنید… این تزیینات به قدری زیبا و چشم گیر هستند که چند دقیقه‌ای شما را مبهوت می‌کنند. از زیر پا تا بالای سرتان را هنر ایرانی فرا گرفته که در رگه‌هایی از گوشه و کنار، نشانه‌هایی از تأثیر فرنگ هم در آن خواهید جست. زیبایی چشم‌نواز محیط ناخودآگاه شما را به فکر فرو خواهد برد تا اندکی بیشتر وقت خود را در این فضا صرف کنید.

شمس العماره دارای دو بنا است که به قرینه ساخته شده‌اند و معماری آن‌ها ایرانی است، اما ریشه‌هایی فرنگی نیز می‌توان در آن‌ها یافت.

ما بین این دو ساختمان، ساعتی وجود دارد که بر اساس برخی گفته‌ها، اولین ساعت وارد شده به ایران است. این ساعت هدیه‌ای از ملکه ویکتوریا است و همچنان ناقوس آن به صدا در می‌آید؛ این ساعت مدتی یکبار بررسی می‌شود و اگر نیازی به تعمیر داشته باشد، به آن رسیدگی خواهد شد.

آیینه‌کاری‌های بخشی از بنای شمس العماره، از بیرون و در حیاط مشخص است اما گاهی از اوقات سال هست که برای جلوگیری از آسیب نور مستقیم خورشید به تزیینات و یا به دلایل مختلف جوی دیگر، پرده‌هایی بزرگ را از ایوان آویزان می‌کنند تا سلامت بنا و تزیینات آن حفظ شود.

یه نظر شما بنایی زیباتر از کاخ شمس العماره در تهران وجود دارد؟

یکی دیگر از زیباترین بناهای تهران را به شما عزیزان معرفی کردیم و امیدواریم که با مراجعه و بازدید از آن نهایت لذت را ببرید و اطلاعات بیشتری را درباره تاریخ نه چندان دور ایران کسب کنید. اگر به گردش در تهران علاقه دارید اما مکان های تاریخی و گردشگری آن را نمیشناسید، پیشنهاد می کنیم مطالب زیر را مطالعه نمایید.

روزگارانی که بر باغ سپه سالار گذشت

سرگذشت اولین کاخ مجموعه سعد آباد

گردش در ابشار حصارک

باغی که تمام تاریخ ایران را در بر دارد

باغ فردوس گنجینه تاریخ سینمای ایران

محل سکونت صاحبان کارخانه مینو

کاخ مروارید کجاست؟